Fietsstimulering staat bij veel bedrijven hoog op de agenda. Toch kan een identieke stimuleringsmaatregel bij verschillende bedrijven een ander effect hebben. Daarom organiseerde de Coalitie Anders Reizen een HR/MVO bijeenkomst waarbij fietsstimulering centraal stond. Hoe zorg je ervoor dat een fietsregeling een succes wordt binnen je organisatie? En hoe zorg je ervoor dat fietsstimulering een positieve business case oplevert? “Je kan fietsbezit stimuleren, maar er is meer nodig om de fiets ook méér te gebruiken”, stelt Gedragswetenschapper Joost de Kruijf. Hij promoveerde onlangs aan de Universiteit van Utrecht op het effect op mobiliteitstransitie. ASML en KPN presenteerden de impact van hun fietsstimuleringsaanpak.
Joost de Kruijf volgde voor zijn promotieonderzoek ruim 600 mensen die meededen aan het e-bike stimuleringsprogramma van de provincie Noord-Brabant. De vraag was in welke mate werknemers verleid kunnen worden om de auto te laten staan en met de elektrische fiets naar het werk te reizen. Van de mensen die Joost volgde verplaatste 62% zich met de auto, 33% met de reguliere fiets en 5% met iets anders voor de start van het programma. “De deelnemers kregen een fietsvergoeding, 0,15 euro per kilometer in de spits en een iets lager bedrag buiten de spits”, vertelt de Kruijf. “Zij konden duizend euro bij elkaar fietsen en daarmee de aanschaf van hun elektrische fiets deels terugverdienen. Na de eerste maand werd 68% van de woon-werkritten al met de elektrische fiets gemaakt. Na een half jaar werden zelfs 73% van alle woon-werkritten met de elektrische fiets afgelegd, maar ook voor andere doelen werd de e-bike vaker gebruikt. We hadden verwacht dat mensen na een maand weer terug zouden vallen in oude gewoonten. Maar dat bleek niet het geval”.
Het resultaat aan het begin van de stimuleringsregeling in de Provincie Noord-Brabant, het resultaat na 1 maand en het resultaat na een half jaar. Let op: de blauwe fiets-icoontjes zijn e-bikes.
Wat is de belangrijkste les van deze casus? Joost: “Niet het stimuleren van de aanschaf, maar het langdurig stimuleren en belonen van het fietsgebruik vormt de sleutel naar blijvende verandering. Zo bouwen medewerkers een fysieke conditie op, worden ze gezonder en wordt het aantrekkelijker om (meer) te fietsen. Een tweede belangrijke inzicht was dat de bereidheid om te fietsen afhangt van tijd (snelheid), niet zozeer van de afstand. Veel bedrijven stimuleren medewerkers die binnen een straal van 10 kilometer vanaf het werk wonen om te fietsen. De e-bike biedt perspectief voor mensen op grotere afstanden, omdat medewerkers comfortabeler en sneller op het werk kunnen aankomen, waardoor fietsstimulering effectiever wordt.”
Om fietsstimulering echt te laten vliegen is een betere samenwerking tussen bedrijven en overheid nodig. Net als mobiliteitsregelingen vanuit de werkgevers en praktische fietsvriendelijke voorzieningen zoals douches en fietsenstallingen. Joost vervolgt: “De (potentiële) fietser heeft ook behoefte aan veilige en comfortabele fietsinfrastructuur. De aanleg van doorfietsroutes voor grote groepen werkenden helpen om op de korte en middellange afstanden de e-bike naar het werk aantrekkelijk en acceptabel te maken. Voor een goede planning van fietsinfrastructuur is inzicht gewenst in de woon-werkvraag vanuit de werkgever en de te verbeteren fietsinfrastructuur. Door deze bij elkaar te brengen, samen met alles wat we geleerd hebben over effectieve fietsstimulering gaat tot een echte verbetering leiden.”
Pim de Weerd, Global Mobility Manager bij ASML
ASML: alles voor de fiets?
Pim de Weerd, Global Mobility Manager bij ASML, illustreerde hoe ASML de fiets een centrale positie geeft in het mobiliteitsbeleid. Hoe? “Door er een feestje van te maken!” Pim: “ASML telt wekelijks 20.000 fietsritten naar de campus. Binnen de afstand tussen 10 en 20 kilometer kiest nu nog 37% voor de auto. In die groep ligt nog fietspotentieel. Met events, campagnes, vloggers, challenges en gamification, fietslessen en demo’s verleiden we medewerkers om vaker de fiets te kiezen. Ook de gebruiksvriendelijke deelfiets krijgt in deze aanpak een belangrijke plek, net als uitleen en testprogramma’s.” Belangrijk is ook om te kijken wat de daadwerkelijke belemmeringen zijn van medewerkers. Door die scherp in kaart te brengen zijn gerichte interventies mogelijk. Pim: “Bij ASML werken veel expats die niet zijn opgegroeid met een fiets. Ze hebben baat bij het leren kennen van de fiets. In 2030 willen we met onze medewerkers uitkomen op een derde fiets, een derde collectief vervoer en een derde met de auto.”
Carlo Steenvoorden, head of Executive Rewards bij KPN (links)
KPN: de fiets in de hoofdrol
Carlo Steenvoorden, head of Executive Rewards bij KPN presenteerde hoe KPN het afgelopen jaar een omslag maakte van auto naar de fiets. Carlo: “Precies een jaar geleden hadden we een dialoog met de OR. We hadden een verouderde vervoersregeling, met veel uitzonderingen en vooral gericht op de auto. Dat wilden we anders. We zijn daarom begonnen met de vraag: wat zouden we doen als we – bij wijze van spreken – als nieuw bedrijf zouden starten? Het vertrekpunt werd: iedereen reist voor KPN. Dus niet alleen als je naar een klant reist. En we introduceerden de slogan ‘Hoe duurzamer je reist, hoe beter voor je portemonnee’. Deze slogan vormt de basis van de vergoedingen. Daarbij boden we onze medewerkers een mooie propositie: de leasefiets is voor iedereen, KPN betaalt 15 euro per maand mee aan de leasefiets en er wordt 0,40 euro netto per gefietste kilometer vergoed. Dit vormt de KPN ‘triangle’.”
Een businesscase met positief effect
Hoe kreeg KPN deze aanpak sluitend in een businesscase? En wat was daarvoor nodig? Carlo: “Uiteindelijk kost het ons geld. Het is een brede businesscase geworden. Het is een aantrekkelijke propositie voor medewerkers: het stimuleert fietsen en daarmee hun gezondheid. Je kunt je aangeschafte fiets terugverdienen als je vaker en meer fietst. En de fietsregeling versterkt onze arbeidsmarktpositie vanwege de positieve exposure. De positieve effecten van de businesscase, ook niet-financieel, overtuigden onze CFO dat we het goede van plan waren.” De resultaten van de KPN-aanpak zijn verbluffend. De integrale en aantrekkelijke aanpak leverde meteen enthousiasme op bij hun medewerkers. “In de eerste vijf maanden fietsen er nu 800 medewerkers op een leasefiets met een gemiddelde waarde van 3.750 euro. De gemiddelde terugverdientijd is ongeveer 35 kilometer per week. En qua gezondheidswinst zien we dat er 20% meer kilometers per rit worden gemaakt door het gebruik van de leasefiets. Het aantal medewerkers dat meer dan 100 kilometer per maand fiets is met meer dan 50% gegroeid.
Deelnemers tijdens het HR/MVO event van de Coalitie Anders Reizen
Wat doen andere Bedrijven om medewerkers op de fiets te krijgen?
We vroegen de deelnemers tijdens het event om een korte vragenlijst in te vullen over hun eigen fietsbeleid. 32 deelnemers vulden de vragenlijst in. Het positieve nieuws: bijna 60% van de deelnemers heeft een postcodescan laten uitvoeren en weet wat de potentie is van de fiets. Ook positief is het overgrote deel van de bedrijven die een aankoopvergoeding of leasefiets aanbieden. 30 bedrijven doen dat. Uit de antwoorden blijkt ook dat er nog veel winst valt te behalen. Zo is voor krap van de helft van de respondenten de vergoeding voor de fietskilometer net zo hoog als voor de auto. 35% van de respondenten biedt voor de fiets een hoger tarief dan voor de auto. Voor 84% van de respondenten geldt dat zij de effecten van het fietsbeleid niet meten. Op de vraag wat de belangrijkste drivers zijn om de fiets te stimuleren, geeft bijna de helft van de respondenten duurzaamheid aan. Een derde noteerde vitaliteit. Alle resultaten bekijken? Klik hier.
