Je medewerkers duurzamer naar het werk krijgen. Hoe doe je dat? KPN biedt fietsende werknemers binnenkort een riante kilometervergoeding om dat voor elkaar te krijgen. Daarmee hoort KPN tot de koplopers van het Anders Reizen-netwerk. We vroegen Carlo Steenvoorden, Head of Executive Rewards (HR) naar de totstandkoming van het nieuwe mobiliteitsbeleid.
Vitaler, gelukkiger en productiever
Fietsen loont voor de 10.000 medewerkers van KPN: vanaf augustus krijgen collega’s die met de fiets naar het werk gaan 40 cent netto per kilometer, 17 cent meer dan autorijders krijgen. De regeling is onderdeel van het nieuwe mobiliteitsbeleid van het telecombedrijf, dat erop is gericht om medewerkers duurzamer te laten reizen.
Fietsen is behalve duurzaam ook gezond, zegt Carlo Steenvoorden, die bij KPN verantwoordelijk is voor het nieuwe beleid. “Het maakt mensen vitaler, gelukkiger en productiever. Dat leidt weer tot minder verzuim. Er zijn allerlei onderzoeken die dat laten zien.” Naast de forse kilometervergoeding kunnen medewerkers straks via een fietsleaseplan voordelig een fiets leasen, al dan niet elektrisch. Kies je voor zo’n leasefiets, dan betaalt KPN daar maandelijks aan mee.
‘Vertel een nieuw verhaal’
Het nieuwe mobiliteitsbeleid lag er niet van de ene op de andere dag, vertelt Steenvoorden. Eerdere gesprekken onder meer met de ondernemingsraad, over het reduceren van het aantal leaseauto’s op basis van een kilometernorm, waren moeizaam verlopen. “De discussie bleef ‘hangen’ bij de vraag wanneer je als medewerker wel of geen recht hebt op een leaseauto. Dat schoot niet op.”
Toch is het mobiliteitsbeleid nu, een aantal jaar later, flink op de schop gegaan. Hoe is dat gelukt? Steenvoorden benadrukt het belang van een duidelijk verhaal, waarmee je keuzes helder maakt en waarin je de voordelen voor medewerkers centraal stelt. “Blijf je de leaseauto als vertrekpunt nemen voor nieuw beleid, dan voelt elk nieuw voorstel als een stap achteruit. Daarom zijn we opnieuw gaan kijken met elkaar: op welke plekken werken we, hoe zijn die bereikbaar, met welk doel reizen we, en hoe doen we dat zo duurzaam mogelijk? Daar rolde, na veel gesprekken, een nieuw verhaal uit.”
Dat nieuwe verhaal – en het nieuwe mobiliteitsaanbod – past op twee A4-tjes. De kern: bij KPN bepaal je zelf hoe je naar je werk komt. Daarbij geldt: hoe duurzamer je reist, hoe hoger je kilometervergoeding. Kies je voor een elektrische deelauto, dan is dat voordeliger dan wanneer je de auto neemt. Reizen met het OV wordt volledig vergoed en fietsers kunnen, als ze genoeg kilometers afleggen, hun leasefiets terugverdienen of zelfs extra verdienen.
Gedragsverandering bewerkstelligen
Het tarief van 40 cent per fietskilometer is een flinke investering, want werkgevers mogen maximaal 21 cent per kilometer onbelast vergoeden. Over de 19 cent die daarbovenop komen, betaalt KPN belasting. “Als je duurzaamheid belangrijk vindt en gedragsverandering wilt bewerkstelligen, dan moet je bereid zijn daarvoor te betalen. Een paar cent meer voor de fiets zet geen zoden aan de dijk, je moet echt een flinke financiële prikkel geven.” Het is jammer dat de fiscale regels niet meehelpen, zegt Steenvoorden. “We worden nu eigenlijk gestraft omdat we onze kop boven het maaiveld uitsteken. Dat zou eigenlijk andersom moeten zijn.”
De leaseauto hoort nu, anders dan voorheen, niet langer automatisch bij de arbeidsvoorwaarden. Nieuwe medewerkers komen alleen in aanmerking voor een elektrische leaseauto als ze meer dan 17.500 zakelijke kilometers per jaar afleggen. Elk jaar toetst KPN voor alle medewerkers of de kilometernorm gehaald is. Het aantal leaseauto’s bij KPN is de afgelopen jaren al met ongeveer 35% teruggebracht. “De auto is er dus nog wel, maar alleen voor de mensen die hem echt nodig hebben.”
Combineren is key
De fietsregeling is interessant voor mensen die binnen een straal van 15 kilometer van hun werk wonen, in Nederland zo’n 60 procent van alle werknemers. Maar de groep is breder, zegt Steenvoorden. “Ons mobiliteitsaanbod zit zo in elkaar dat je vervoersmiddelen kunt combineren. Je kunt bijvoorbeeld naar het station fietsen en vanaf daar verder met de trein. Maar je kunt ook, zoals een collega laatst opperde, een deel van je reis per auto afleggen en voor de laatste 20 kilometer je racefiets pakken.” In al die gevallen krijgen collega’s die 40 cent per fietskilometer.
Medewerkers reageren enthousiast op het nieuwe beleid, zegt Steenvoorden. Hij verwacht dat het stimuleren en belonen van duurzame vervoerskeuzes z’n vruchten gaat afwerpen. “Ik hoop dat over een jaar elke collega – van monteur tot winkelmedewerker tot senior manager – ten minste 30 kilometer per week op de fiets aflegt.”
De lessen van KPN
Ontwikkel een aansprekend en logisch verhaal. “Zorg dat dat verhaal past bij de visie en strategie van je bedrijf. Duurzaamheid is één van de belangrijkste pijlers van onze strategie. Dan is het niet meer dan logisch dat de meest duurzame keuze altijd het beste is voor je portemonnee.”
Wees bereid om te investeren. “Als het geen extra geld mag kosten, hol je je visie uit. Maar je moet ook naar het hele plaatje kijken: minder ziekte en verzuim levert ook veel op. Als je die baten meerekent, dan kun je er een positieve business case van maken.”
