Wil je mensen duurzamer laten reizen, dan moet je meer doen dan mensen verleiden. Je moet ook sturen, handhaven en controleren. En: zelf het goede voorbeeld geven. Met die oproep aan bestuurders zette gedragswetenschapper Reint Jan Renes het CEO-event van Anders Reizen op scherp.
Rol van bestuurders
Krapte op de arbeidsmarkt, piekbelasting in het verkeer, een overspannen energienet, stikstof, klimaat: Nederland raakt overbelast. Ons mobiliteitssysteem speelt daarin een belangrijke rol. Niet alleen als onderdeel van het probleem, maar ook als één van de oplossingen. Wat kunnen bestuurders doen, nu Nederland steeds verder vastloopt?
Die vraag stond centraal tijdens het laatste CEO-event van Anders Reizen, waarbij CEO’s van grote Nederlandse werknemers samenkomen om versneld hun mobiliteit te verduurzamen. Om de dialoog te voeden vroegen we verschillende experts om bestuurders aan te spreken op hun rol in het verduurzamen van mobiliteit. Eén van die experts is Reint Jan Renes, gedragswetenschapper Duurzame Stad (HvA).
Verleiden is niet genoeg
Renes ziet dat er nu veel aandacht gaat naar vragen als: hoe kunnen we mensen verleiden, hoe kunnen we het leuker maken? Volgens hem is dat niet genoeg: “Mensen snappen echt wel dat het beter is om de fiets of het openbaar vervoer te nemen. Maar zolang de auto nog steeds de allergemakkelijkste keuze is, dan blijven mensen voor die auto kiezen. Je moet het aandurven om van datgene wat we níet willen daadwerkelijk te zeggen: dan gaan we dat gewoon moeilijker maken. Laat de keuze voor de auto maar meer schuren.”
Zorg voor duidelijk beleid en vertaal dat naar een concrete aanpak en maatregelen, drukt Renes bestuurders op het hart. Doe je dat niet, dan blijft het papieren beleid. “Dit soort vraagstukken zijn complex en de verandering gaat niet vanzelf. Het is echt nodig dat we managen, sturen, handhaven en controleren – net als bij andere vraagstukken. Zo kunnen mensen er niet omheen en is het niet vrijblijvend.”
Concreet kan dat betekenen dat je parkeerplaatsen weghaalt, of dat je als leidinggevende zelf minder vaak met de auto gaat. “Dan wordt het voor andere mensen ook wat minder makkelijk of vanzelfsprekend om de auto te pakken.”
Tijdens het CEO-event werd een verkorte oproep van Renes getoond. Bekijk zijn hele verhaal in deze video.
Leading by example
Renes roept bestuurders op om het goede voorbeeld te geven. “Als CEO heb je invloed. Als de mensen die zichtbaar zijn en het invloed hebben niet het goede voorbeeld laten zien, dan is dat een ongelooflijk goed excuus om het zelf ook niet te doen. Dus het zijn juist deze mensen die door leading by example moeten laten zien dat het ook kan.”
“Mensen hebben behoefte aan een positief wenkend perspectief: waar doen we het voor? En als we veranderen, wat levert dat dan op?”, aldus Renes. “Maar we moeten ook oppassen we niet alleen maar naar het positieve verhaal kijken. Want veranderen betekent ook dat het schuurt, dat we tegen dingen aanlopen die moeilijk zijn. Op die momenten moet je als bestuurder of als leidinggevende stevig blijven staan en zeggen: dit is echt belangrijk, en daarom gaan we dit tóch doen.”
Versneld verduurzamen
Tijdens het CEO-event wisselden bestuurders ideeën uit om zakelijke mobiliteit en woon-werkverkeer versneld te verduurzamen. Van het delen van laadinfrastructuur, kantoren en wagenparken tot het realiseren van mobiliteitshubs. En van het niet meer standaard aanbieden van de arbeidsvoorwaardelijke leaseauto tot sturend beleid dat van ov en fiets de nieuwe standaard maakt.
De komende periode gebruiken we om deze ideeën verder uit te werken. En om de vele kansen die er zijn op het gebied van duurzame mobiliteit aan elkaar te koppelen. Steeds met één doel voor ogen: de helft minder CO2-uitstoot in 2030, ten opzichte van 2016.
Naast Reint Jan Renes vroegen we ook Carlo van de Weijer (directeur Smart Mobility, TU Eindhoven) om bestuurders aan te spreken op hun rol. Binnenkort verschijnt op deze website ook een artikel met daarin de oproep van Marjan Minnesma (Urgenda).
